Utrecht/Sieuras 10 februari 2010
Inleiding
Afgelopen herfst reisde Wendela weer naar Mali. Ze bezocht daar de projecten die met uw donaties van start zijn gegaan. Een achternichtje reisde mee om een film te maken. Daarover later meer, eerst: hoe staat het met de projecten?
In Bandiagara: geen prijs voor zwangerschap.
Wendela: “Timothée, de schooldirecteur die ons project leidt, heeft tien meisjes geselecteerd. Zij zijn zwanger en dreigen daardoor hun school niet af te kunnen maken. Wij helpen Timothée om ze toch op school te houden.
We gaan de meisjes thuis bezoeken. Ze wonen in kleine dorpjes op een rotsachtig plateau. Kleine huisjes, mooie graanschuurtjes, van klei en plantaardig materiaal geconstrueerd. Kippen en geiten scharrelen er rond. Ons bezoek valt samen met een schitterende zonsondergang. Kinderen komen ons tegemoet. Het ziet er idyllisch uit, maar inmiddels weet ik dat de schijn bedriegt.
Het is een keihard bestaan. De bewoners zijn boeren. Gierst wordt verbouwd op kleine akkertjes. Waar in het regenseizoen riviertjes stromen is een dam gemaakt. Na het groeiseizoen blijft er dan wat water staan. De boeren verbouwen zo hun uien en tomaten. Het is allemaal heel arbeidsintensief en de hele familie werkt mee. De opbrengst is echter laag. De vrouwen nemen de schamele oogst in een grote mand op hun hoofd mee naar de markt.
Na een lange schooldag eenmaal thuis, moeten de meisjes nog veel doen.
Water halen en wassen behoren tot hun dagelijkse taken. Huiswerk schiet er dan vaak bij in want 's avonds na zonsondergang is alles donker.
De meeste ouders zijn bij ons eerste bezoek weinig toeschietelijk. De zwangerschap van hun dochters is een uiterst vervelende zaak. De dochters zijn met baby moeilijk uit te huwelijken, én ze maken zich zorgen over de kosten van een extra mondje.
Timothée neemt ruim de tijd om de ouders in te lichten over het project. Hij vermeldt met klem dat het belangrijk is voor de hele familie dat de aanstaande moeder op school blijft. Daar is wel de medewerking van de ouders bij nodig.
Een paar dagen later volgt de startceremonie van het project.
Tien meisjes zijn present. Een paar zijn al overduidelijk zwanger, van anderen is het niet of nauwelijks zichtbaar. En twee meisjes zijn al moeder.
Er zijn ook ouders, vooral vaders, aanwezig. Naar Afrikaanse gewoonten wordt er flink gespeecht.
Iedere familie krijgt een grote zak gierst en rijst, een bus melkpoeder en zeep. Er is een enveloppe van 5000 CFA (= 7;50 €) voor vlees en vis. 2500 CFA wordt direct aan school betaald voor de ouderparticipatie. Dit moet voldoende zijn om de meisjes voorlopig op school te houden. Het moet natuurlijk glashelder voor de tienermeisjes zijn dat ze geen prijs gewonnen hebben met hun zwangerschap. Timothée hamert daar voortdurend op. Ze verkeren in een uiterst lastige situatie, en krijgen daarom deze ondersteuning.
De stemming is veel beter na deze ceremonie. Het is duidelijk dat de ouders erg geholpen zijn met deze steun uit Nederland en Frankrijk. Het raakt ze zichtbaar dat er mensen zijn, ver weg, die zich inzetten voor het belang van hun kinderen.
Als ik drie weken later terugkom worden we hartelijk ontvangen. De ouders nemen uitgebreid de tijd en vertellen trots dat ze er alles aan zullen doen om hun dochters te steunen. Eén meisje is inmiddels bevallen. Ik heb nog nooit zo'n kleine baby in handen gehad. Maar een al eerder geboren jongetje is aan malaria overleden.”
In Endé feest onder de sterrenhemel met een tl-buisje.
“In Endé hebben we vorig jaar met de actie ‘Iedereen naar school’ een deel van schoolspullen van de kinderen gefinancierd.
De ochtend na mijn aankomst eet ik met Amadou het gebruikelijke oliebolletjesontbijt met Nescafé. Daarna gaan we als eerste de dorpsoudsten bezoeken, zo gaat dat daar. Waar ik ook kom, overal word ik met alle egards ontvangen. Als ik aankom geven de mensen op straat me een hand en bedanken me.
We kunnen ons in Europa moeilijk voorstellen hoe belangrijk deze actie is geweest. Ze zijn echt dankbaar en tonen dat ook. Het maakt mij verlegen, en besef eens te meer hoe simpel, maar toch zinvol onze projecten zijn. Er gaan zichtbaar meer kinderen van het dorp naar school dan voorheen.
We hadden nog wat geld over van de actie. Daar hebben we twee schoolborden van gekocht voor de school.
De avond na mijn aankomst in Endé, wordt er een welkomstfeestje gegeven. Vroeg in de avond doen de trommels een oproep om de mensen op de hoogte te brengen. Op een open plek in het dorp wordt alvast een accu geplaatst met daaraan een lang snoer en een tl-buisje.
Als de trommels starten gaan de mensen meteen dansen, meestal in groepjes van gelijk geslacht en leeftijd. Natuurlijk is er de lolbroek die mij mee wil slepen 'de dansvloer op' maar ik vind toch echt dat ik eerst nog wat moet oefenen. De manier van dansen is zo anders: ritmisch, snel en toch ingetogen. Er zijn alleen trommels, meer is niet nodig. De mensen stampen met blote voeten op de grond. Het stof stijgt hoog op. Alles onder een adembenemende sterrenhemel. Het tl-buisje heeft geen schijn van kans. Als de muziek stopt, is iedereen verdwenen. Het is weer heerlijk slapen op het dak onder de sterren.”
Microkrediet met ceremonie.
“Het project in Bamako voorziet in een kleine ondersteuning voor vrouwen die een eigen bedrijfje willen beginnen. Aanvankelijk zou de ondersteuning vooral uit levensmiddelen bestaan, maar het bleek dat de vrouwen meer behoefte hebben aan een microkrediet.
De zak rijst en gierst blijft wel onderdeel uitmaken van de subsidie. Dat doen we om te voorkomen dat de vrouwen het geld meteen moeten besteden aan de maaltijden. Het bedrag van het krediet kunnen de vrouwen zelf besteden.
De een wil een naaimachine aanschaffen. De ander wil haar ambulante handeltje ( een kraampje op je hoofd) aanpassen tot bijvoorbeeld een vaste schoenenkraam. Weer een ander wil haar winkeltje uitbreiden.
Het valt me op dat de vrouwen erg gemotiveerd zijn. De bedoeling is dat ze uiteindelijk niet het hele bedrag terug hoeven te betalen. In een vorige project, waarbij Malikanu nog niet betrokken was, bleek het aflossen toch wel een punt van zorg te zijn. Daarom is besloten dat pas het laatste deel wordt kwijtgescholden. Zo blijft het uitgangspunt van de lening (in plaats van een gift) in tact.
Ook hier maak ik de ceremonie voor de start van het project mee. Er wordt veel gepraat, uitgelegd en er worden veel vragen gesteld. In het Bambara, dus de grote lijnen worden voor mij vertaald.
De zakken graan worden uitgedeeld, er worden foto’s gemaakt en de vrouwen krijgen ieder hun envelop en tekenen een contract. Daarmee verbinden zij zich officieel met het project en dragen verantwoordelijkheid voor het krediet. Ze gaan allemaal iedere maand hun schuld aflossen.
De ceremonie was een mooi moment.
Een documentaire over de projecten van Malikanu.
Wendela reisde twee weken samen met Josja, een achternichtje uit Nederland. Zij maakte een documentaire van de projecten in Mali. Voor haar een leerobject, voor ons een unieke gelegenheid om beeldmateriaal te verkrijgen.
Zij zijn alle drie de projecten langs geweest voor interviews en beelden. Josja heeft gefilmd in de Dogondorpjes bij de meisjes en hun families. Ze zijn in Endé geweest voor de school en in Bamako voor het Centre d’ ecoute. Josja vond het soms lastig om met zo’n grote camera niet al te dicht op de armoede te staan. Maar iedereen kwam zonder schroom voor de camera om te vertellen. Zij heeft negen uur film opgenomen. Daarvan maakt ze in ieder geval een klein filmpje voor op de website, maar ook een langere voor andere doeleinden. Zo mogelijk komt er ook een documentaire die op scholen kan worden vertoond.
Meer informatie daarover in de volgende Malimails.
CD met balafoon.
In een restaurant in Bamako kwam Wendela een muziekgroep tegen met een zanger- gitarist, een balafonist (een balafon is een instrument dat lijkt op een hele grote houten xylofoon met eronder kalebassen die als klankkast dienen) en een percussionist op kalebas.
Dat bleek zulke leuke muziek en van zo’n hoog niveau dat ze besloten een geluidsopname te maken. Daarvan wordt nu een CD gemaakt die zowel in Nederland en Frankrijk als in Mali verkocht kan worden. De opbrengst is grotendeels voor de muzikanten, met een kleine donatie per CD voor Malikanu. De investering is niet ten laste gekomen van Malikanu.
De CD met heerlijke muziek voor iedereen is zodra die af is, bij Wendela te bestellen.
